Hàn the là hợp chất hóa học bị cấm sử dụng trong chế biến thực phẩm. Dùng hàn the sẽ gây hại đến sức khỏe như thế nào? Cùng tìm hiểu nhé!
Hàn the là gì?
Hàn the là một hợp chất hoá học hay còn được gọi là Borax, là một loại muối của axit boric (H3BO3) màu trắng đục, không mùi, không vị, dễ tan trong nước, có khả năng diệt khuẩn, nấm, khử mùi và tẩy rửa tốt.
Trong dân gian, hàn the còn được gọi là băng sa, bồng sa, nguyên thạch,...hiện nay hàn the có nhiều tên thương mại khác nhau như natri tetraborat, sodium tetraborate,...
Ứng dụng của hàn the trong đời sống
Vì hàn the có khả năng diệt khuẩn, khửi mùi, tẩy rửa nên được ứng dụng khá nhiều trong gia đình, công nghiệp và y học.
Trong gia đình
- Diệt kiến, gián, rệp,… bằng hàn the, chỉ cần trộn hàn the với đường rồi đổ ra giấy, sau đó để tờ giấy này vào các nơi kín như kẹt, hóc tủ trong nhà, những loài côn trùng này ăn phải hàn the sẽ bị ngộ độc và chết ngay.
- Đánh bóng nồi, chảo: chỉ cần rắc hàn the lên và ngâm vài phút sau đó chùi rửa lại với nước rửa chén, những vết dầu mỡ sẽ được đánh bay.
- Tiêu diệt nấm mốc trong nhà: chỉ cần pha hàn the với ít nước rồi dùng hỗn hợp này thoa lên chỗ nấm mốc để qua đêm, sáng hôm qua lau sạch lại chỗ nấm mốc bám.
- Dùng để tẩy sạch toilet: chỉ cần rắc hàn the vào bồn cầu để qua đêm rồi dùng cọ rửa bồn cầu lại, bồn cầu sẽ được tẩy sạch sẽ.
Trong công nghiệp
Hàn the được sử dụng để sản xuất thuỷ tinh, men sứ các loại, men tráng đồ sắt, nguyên liệu để sản xuất bột giặt, chất tẩy rửa, thuốc diệt côn trùng,…
Trong y học
Hàn the được dùng với liều lượng vừa phải để bôi ngoài da, nhỏ mắt, súc miệng khi bị chàm, viêm da, viêm răng lợi, đau mắt,...
Trong mỹ phẩm
Hàn the đóng vai trò là chất nhũ hóa, chất đệm và chất bảo quản trong một số sản phẩm chăm sóc da, vệ sinh cá nhân như dầu gội, kem dưỡng da, muối tắm, tẩy tế bào chết,...
Trong đồ chơi cho trẻ em
Một số sản phẩm gọi là "slime" được tạo thành từ sự kết hợp của hàn the, keo và nước rất được nhiều trẻ em thích chơi.
Trong thực phẩm
Hàn the hạn chế lên men, chống nấm mốc, diệt khuẩn,… giúp cho thực phẩm tươi lâu, màu sắc bắt mắt, tăng độ dẻo dai của một thực phẩm như giò chả, hủ tiếu, bánh tráng,…
Tác hại của hàn the đối với sức khỏe
Cũng vì hàn the có khả năng diệt khuẩn, chống nấm mốc nên nhiều tiểu thương nhằm tăng lợi nhuận đã lạm dụng hàn the với liều lượng nhiều để tẩm ướp thực phẩm làm cho thịt, cá, giò chả,… tươi lâu hơn, dẻo dai hơn.
Theo bác sĩ Trương Hoài Anh, việc sử dụng hàn the không đúng cách, với liều lượng nhiều sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khoẻ con người, cụ thể như sau:
- Khi ăn phải thực phẩm có hàn the thì cơ thể có thể đào thải khoảng 70% còn lại được tích tụ trong các cơ quan nội tạng, đến lúc nào đó lượng hàn the lên tới 5g thì gây ngộ độc cấp và mãn tính, thậm chí có thể dẫn đến tử vong.
- Đối với người có đường ruột yếu thì khi ăn phải thực phẩm chứa hàn the dễ gây tiêu chảy, đau bụng, nôn mửa. Lâu dần sẽ tích tụ trong gan dẫn đến hại gan, suy nhược cơ thể.
- Hàn the kích thích hệ thần kinh có thể gây trầm cảm, riêng thận phải lọc nhiều chất độc trong hàn the lâu ngày sẽ suy yếu và rối loạn chức năng thận.
- Ngoài ra một số tác hại khác của hàn the như gây rụng tóc, rối loạn kinh nguyệt, đặc biệt rất nguy hiểm cho trẻ em và thai nhi.
- Một số người tiếp xúc, hít hay tiêu thụ hàn the có thể gây kích ứng đến các bộ phận trên cơ thể gây phát ban, buồn nôn, nôn mửa, khó thở,...
- Tiếp xúc, tiêu thụ nhiều hàn the sẽ gây rối loạn nội tiết tố, giảm khả năng sinh sản ở nam giới và giảm sự rụng trứng ở nữ cũng như khả năng sinh sản.
Ngộ độc hàn the là gì?
Hàn the là một chất cấm sử dụng trong thực phẩm, tuy nhiễn vẫn được nhiều người sử dụng. Nếu tiêu thụ hàn the quá mức cho phép sẽ gây ngộ độc nghiêm trọng.
Ngộ độ hàn the thường có 2 dạng:
- Ngộ độc cấp tính xảy ra sau 6-8 giờ tiêu thụ hàn the với liều từ 15-30g borax, 2-5g axit boric và có thể gây tử vong sau 36 giờ.
- Ngộ độc mãn tính là khi hàn the tích tụ trong người, gây rối loạn và suy giảm chức năng của nhiều bộ phận, dẫn đến sức khỏe tổng thể bị suy yếu.
Triệu chứng ngộ độc hàn the cấp tính
Một số triệu chứng ngộ độc hàn the cấp tính phổ biến như:
- Co giật
- Đau bụng
- Tiêu chảy
- Buồn nôn, nôn mửa
- Đau co cứng cơ
- Chuột rút vùng bụng
Ngoài ra còn có một số triệu chứng ít phổ biến hơn như:
- Nhức đầu, chóng mặt
- Nhịp tim nhanh
- Sốc trụy mạch, bị kích động
- Phát ban, tróc da, nhất là vùng mông, gan bàn tay
- Có dấu hiệu kích thích màng não
- Suy thận
- Da xanh tím
- Hôn mê, hoang tưởng
Triệu chứng ngộ độc hàn the mãn tính
Hàn theo khi vào cơ thể sẽ khó được đào thải hết hoàn toàn mà tích tụ lại. Khi lượng hàn the tích tụ đủ nhiều sẽ gây ngộ độc mãn tính với các triệu chứng như:
- Ăn không ngon, biếng ăn và dẫn đến sụt cân
- Thường xuyên nôn mửa
- Tiêu chảy nhẹ
- Da nổi mẩn đỏ, tróc da, nhất là ở mông, lòng bàn tay, lòng bàn chân
- Rụng tóc, da xanh xao
- Hay bị co giật, động kinh
- Suy thận, suy gan, suy nhược cơ thể không thể phục hồi
Sơ cứu khi bị ngộ độc hàn the
Với người bị ngộ độc hàn the cấp tính thì nên tìm cách để gây nôn càng sớm càng tốt, đồng thời gọi xe cấp cứu ngay lập tức. Nếu người bị ngộ độc đã rơi vào trạng thái mất ý thức, không còn tỉnh táo thì nên đặt người bệnh nằm nghiêng an toàn và theo dõi cho đến khi được chuyển đến bệnh viện.
Trên đây là một số thông tin về hàn the cũng như các tác hại cực kỳ nguy hiểm của hàn the, vì vậy bạn hãy tham khảo các cách lựa chọn thực phẩm không chứa hàn the để bảo vệ sức khoẻ gia đình mình nhé.
